چرا بهتر است از ابزارهای استوک (کارکرده) استفاده نکنیم؟

استفاده از ابزارهای استوک (کارکرده) مانند اینسرتهای ماشینکاری یا انگشتی های کاربایدی بنا به توجهیات اقتصادی در بین ماشینکاران کشور مرسوم بوده و به دلیل مشکلات اقتصادی حال حاضر رو به افزایش نیز هست. ولی آیا استفاده از این ابزارها همیشه توجیه اقتصادی دارد؟ و یا در اثر استفاده از آنها چه عیوبی حاصل می‌شود؟

لبه ابزارهای استوک به دلیل کارکرد قبلی، دیگر مانند روز اول تیز یا با شعاع و فرم مورد نظر نیست. لبه ها خورده شده، شعاع لبه‌ها افزایش یافته و از فرم و صافی سطح مطلوب و اولیه خارج شده است. خوردگی و افزایش شعاع باعث افزایش اصطکاک، افزایش نیروهای ماشینکاری و افزایش حرارت تولیدی میشود. به جز در برخی موارد که لبه های گرد شده بر کاهش ارتعاشات ماشینکاری موثر است، در بیشتر موارد ارتعاشات نیز افزایش می یابد.

استفاده از ابزارهای کارکرده ممکن است باعث آسیب های زیر گردد:

• کاهش عمر بلبرینگ های اسپیندل و موتور اسپیندل

نیروها و حرارت وارده به اسپیندل و بعضا موتور اسپیندل افزایش می یابد و باعث کاهش عمر آنها می‌گردد. اگر توان مصرفی و دمای اسپیندل در دو حالت ماشینکاری با ابزارهای نو و ابزارهای کارکرده مقایسه شود به وضوح دیده میشود که توان و دما در کار با ابزارهای کارکرده بیشتر است. بخشی از حرارت ناشی از افزایش تغییر شکل ناشی از فرم غیر تیز و نامناسب لبه می تواند به براده منتقل و از سیستم خارج شود ولی حرارت ناشی از اصطکاک در ابزار می‌ماند و به سیستم ابزارگیر و اسپیندل ماشین منتقل می شود.

• آسیب رساندن به ابزارگیرها

چون اینسرتهای ماشینکاری کارکرده به میزان یکسان خورده نشده‌اند لذا نیروی وارده از آنها به ابزارگیر (هولدر) یکسان نیست و ممکن است با وجود اینکه پارامترهای ماشینکاری به نظر درست انتخاب شده باشد و نیروها بالا نباشد، یکی از اینسرت ها به دلیل خوردگی بیشتر نیروی بیشتری به پیچ وارد کند و باعث بریدن پیچ و یا آسیب رساندن به ابزارگیر (هولدر) شود.

• کاهش عمر بلبرینگ های محورها

نیروها و ارتعاشات تولیدی بیشتر، به یاتاقان بندی محورها وارد شده و باعث کاهش عمر بلبرینگها می‌گردد.

• کاهش راندمان ماشینکاری

ارتعاشات حین ماشینکاری ممکن است افزایش یابد (یکی از نشانه های آن افزایش صدای ماشینکاری است) و ضمن کاهش عمر اجزای ماشین، صافی سطح مطلوب حاصل نشود.

اجبار به استفاده از آنچه موجود و در دسترس است باعث می شود گرید و نوع ابزار و نوع براده شکن قابل انتخاب و برای کاربرد بهینه نباشد و پارامترهای ماشینکاری قابل انتخاب از کاتالوگ‌ها یا راهنماها نباشد.

اگر بنا به دلایلی مجبورید از ابزارهای کارکرده استفاده کنید به موارد زیر دقت کنید:

• مراقب گرم شدن اسپیندل باشید. برای خنک شدن اسپیندل فرصت بدهید یا از سیستم خنک کاری اسپیندل (Spindle Oil Cooler) استفاده کنید.
• لبه ابزارها را با ذره بین کنترل کنید و اینسرتهای با حداقل خوردگی و یا با خوردگی یکسان برای کار در کنار هم از بین دیگر اینسرتهای کارکرده جدا کنید.
• استراتژیهای ماشینکاری متناسب با شرایط را انتخاب کنید. به عنوان مثال تا حد ممکن از روش باربرداری مخالف استفاده نکنید تا حرارت کمتری تولید شود.

اگر ماشینکاران خارجی ابزارهای نو و مرغوب استفاده می کنند و قبل از آنکه ابزار به حد فرسودگی برسد آنها را تعویض می کنند، در وهله اول به دلیل پولدار بودن آنها نیست چرا که هزینه ماشینکاری برای آنها نیز مهم است؛  به این معنی است که استفاده از این ابزارها در نهایت باعث کاهش راندمان کاری و کاهش درآمدزایی می گردد. فراموش نکنیم که سهم هزینه ابزار از کل هزینه های ماشینکاری درصد قابل توجهی نیست و در بسیاری موارد صرفه جویی در هزینه ابزار نسبت به افزایش هزینه دیگر بخشها و یا خرابی ماشین قابل توجیه نیست.

از آنجا که شرایط اقتصادی فعلی ایران مانند دیگر کشورها نیست و میزان تولید و نقدینگی نیز کاملا متفاوت است، نمی توان استفاده از ابزارهای کارکرده را به طول کامل کنار گذاشت. لذا اگر ماشینکاران مجبورند از ابزارهای استوک (کارکرده) استفاده کنند لازم است آگاهانه و با تلاش برای کاهش اثرهای جانبی این کار را انجام دهند.